Arnica als duurzame grondstof

Arnica bij Kneipp: in een notendop

Kneipp^® heeft een breed scala aan arnica-producten in het assortiment. We gebruiken de Spaanse Arnica Montana Atlantica. Deze heeft, in tegenstelling tot zijn Oost-Europese zus, de Arnica Montana Montana, een bijzonder laag allergiepotentieel.

De klimaatverandering en de groeiende landbouw vormen echter een grote bedreiging voor de Spaanse arnica. Kneipp^® wint daarom de arnica-bloemen op twee manieren: via de gecontroleerde wilde verzameling en via een proefproject voor het zelf kweken van deze niet zo gemakkelijk te onderhouden plant.

Natuurwonder Arnica

Arnica is een onderdeel van de geschiedenis van Kneipp: Sebastian Kneipp was zeer overtuigd van de effectiviteit van dit kruid - "Het is niet met goud te betalen", zei hij ooit. Arnica is nog steeds een hele belangrijke plant voor Kneipp. In het Spaanse Galicië worden de bloemen verkregen uit een duurzame wildcollectie en ook loopt hier ons proefproject voor de eigen arnicateelt.

Waar Arnica vandaan komt

Op Madrid-Barajas Airport stappen we in het vliegtuig naar A Coruña. En als je uit het raam van het vliegtuig kijkt, is het duidelijk: Galicië doet zijn reputatie eer aan. Kilometer na kilometer veranderen de beige en bruine tinten van de Spaanse aarde in weelderig groen. Bossen, kleine rivieren en de kust van de Atlantische Oceaan kenmerken de regio. Een optimale omgeving voor de Spaanse Arnica Montana.

De kleine, felgele bloeiende plant stelt hoge eisen aan zijn omgeving. Vruchtbaar moet het zijn, althans met een hoge luchtvochtigheid, zure grond, mogelijk een bron van water in de buurt en de zon van bovenaf. De Spaanse Arnica Montana zoekt haar plaatsje om te groeien heel voorzichtig.

Bij Kneipp gebruiken we nog steeds een speciale variëteit van Arnica: de Spaanse Arnica Montana Atlantica. En daar is een goede reden voor: deze soort heeft in tegenstelling tot haar Oost-Europese zus, de Arnica Montana Montana, een bijzonder laag allergiepotentieel. Een klein natuurlijk wonder dat bewaard moet blijven.

Wie wir die Arnika montana sammeln — De geschiedenis van onze Spaanse partner voor grondstoffen gaat al drie generaties terug: Adonis, de grootvader van Marcos, was eigenlijk leraar. Zijn interesse in de lokale kruiden groeite uit tot zijn werk en hij handelde al snel in laurier, eucalyptus en Arnica. Het bedrijf dat toen werd opgericht, bleef tot vandaag in familiebezit: nadat Adonis zijn zoon Constantino (links) het management had overgenomen; sinds enkele jaren is Marcos, de kleinzoon (midden), nu ook aan boord.

Arnica als grondstof

Van klimaatverandering tot begrazing tot landbouw-monoculturen, de Spaanse arnica kent veel bedreigingen; natuurlijke arnica-weiden zijn hierdoor steeds moeilijker te vinden.

"Sinds ik een kind was, zie ik de arnica langzaam minder worden. We moeten de voorraad noodzakelijkerwijs stabiliseren - dus ik ben blij dat we Kneipp nu als partner hebben, die zich inzet voor een duurzame verzameling van wilde planten en ons tegelijkertijd ondersteunt bij de teelt van arnica," zegt de Galicische Marcos.

Hij werd geboren in de regio. Ondertussen heeft hij de arnica-teelt overgenomen van zijn vader. Marcos is onze lokale grondstoffenpartner hij is verantwoordelijk voor het drogen en leveren van arnicabloemen aan Kneipp.

De bloemen gaan naar het bedrijf Kräuter Mix in Duitsland. Hun werknemers bereiden de arnica voor op verdere verwerking, snijden deze op een gedefinieerde grootte en dragen deze over aan Kneipp. Hier komen de snijbloemen in de ketel terecht: maceratie is het proces waarbij de arnica-bloemen hun actieve ingrediënten aan de olie afgeven. Het olie-extract is op zijn beurt de basis van de Kneipp^® arnica-producten.

Om ervoor te zorgen dat de bloemen in Duitsland direct verder kunnen worden verwerkt, onderzoeken Marcos en zijn medewerkers nog steeds de kwaliteit van arnica die in Galicië is verzameld. "We maken de bloemen schoon van kleine bladeren en gras. Als de arnica echter te vroeg werd geoogst en vervolgens als een knop of samen met de wortels werd afgeleverd, zullen we hem niet eens accepteren. We willen dergelijk rigoureus verzamelgedrag niet promoten", benadrukt hij. Een van de werknemers waarop hij volledig kan vertrouwen is Pilar.

Arnika nachhaltig sammeln: kontrollierte Wildsammlung — Een persoon verzamelt rond de 3 tot 5 kilo arnica per keer. Bij de duurzame pluk wordt de arnica halverwege de bloeitijd geplukt met de hand. De planten mogen in geen geval met wortel en al verwijderd worden. Pilar, de vrouw die een arnica-pluk-onderneming runt, laat ons zien hoe het plukken in zijn werk gaat.

Wilde collecties duurzamer maken

We ontmoeten Pilar in Orense. Ze exploiteert èèn van de centrale verzamelpunten van Arnica - dat wil zeggen, ze accepteert de arnica-bloemen van de Arnica-verzamelaars in de regio en transporteert ze naar de droog- en opslagfaciliteiten van Marcos. Haar moeder deed het werk al en bezorgde de bloemen aan Adonis, de grootvader van Marcos. "Ik ben nog net niet in de bloemen geboren", zegt Pilar en lacht.

Ze legt uit hoe belangrijk het is om enkele regels te volgen bij het oogsten van arnica: "arnica heeft tijd nodig. De bloem moet volledig worden geopend, alleen dan zijn zijn actieve ingrediënten volledig geconcentreerd. Bij het verzamelen laten we ook altijd wat rijpe bloemen achter. Er moeten genoeg zaden in de natuur zijn, dan zal de arnica er volgend jaar weer zijn. De bijen vliegen tenslotte alleen op volwassen bloemen af en verspreiden zo hun stuifmeel.

Zowel ervaren als nieuwe plukkers zijn zich bewust van deze duurzaamheidsregels, toch heeft het bedrijf Kräuter Mix documenten samengesteld waarmee alle deelnemers regelmatig worden getraind. "We moeten deze strenge kwaliteitscriteria handhaven, zodat de wilde arnica een toekomst heeft. Maar we kunnen dat alleen doen met klanten die bereid zijn te doen zonder ongecontroleerde goederen van lage kwaliteit ", legt Pilar uit.

De toekomst van arnica

Ondanks inspanningen om de arnica-bestanden te stabiliseren door de duurzame verzameling van wilde bloemen, blijven klimaatverandering, de vernietiging van natuurlijke omgeving en ongecontroleerde verzamelactiviteiten een toenemende bedreiging. Daarom zijn in 2013 de eerste maatregelen voor de teelt van arnica gestart: met behulp van Marcos zijn Kräuter Mix en Kneipp is hij op zoek gegaan naar geschikte partners voor het project. Twee kleine bedrijven waren vooral merkbaar: een kwekerij in de buurt van Betanzos en het landgoed Orballo in de buurt van Donín (beide in de provincie A Coruña).

Arnika-Samen für den Arnika-Anbau — Pablo moest als kind altijd helpen in de kwekerij van zijn vader. Hij heeft nu zijn eigen teelt kweek. Eerder studeerde hij af in elektrotechniek. De reden dat hij ons met een brede knipoog openbaart: "Ik haatte het om de vele planten altijd met de hand water te geven. Dat is mijn elektronische irrigatiesysteem.

De kwekerij werd een gespcialiseerde kwekerij voor de kleine arnica-zaailingen. Pablo is de eigenaar en gepassioneerde plantenvader. Als er iets nieuws is, ongewoon of moeilijk, gaat hij de uitdaging aan: arnica teeltuitdaging gelukt, zaden verzameld en klaar. Dacht hij. Maar het duurde bijna drie jaar voordat Pablo zijn eerste successen had. De arnica is een moeilijke plant om te kweken. "Totdat ik de juiste hoeveelheid water en mest onder controle had, moest ik de zaailingen lang in de gaten houden. Op dit moment werk ik nog aan het ontwikkelen van de kluit. Daarom wil ik de volgende keer hogere zaadpotten gebruiken, omdat ik de wortels dieper heb zien groeien in plaats van breder. "

Arnica-zaden zien eruit als paardebloemen

Als de arnica-planten overrijp zijn kunnen de zaden voor de volgende generatie uit de bloemen worden geplukt. "Daarna moeten we de zaden schoonmaken en ze ontdoen van kleine vezels en hun vliesjes zodat de zaaimachine niet verstopt raakt", legt Pablo uit. "Het schoonmaken is nog steeds puur handmatig werk, omdat de zaden zo verschillend in grootte zijn. Ik moet iets anders verzinnen. "Het wordt eind juli gezaaid, begin augustus. Zodra de planten groot genoeg zijn, begint de ernst van het leven: vanuit de kas gaat het het veld in".

Arnica als duurzame grondstof — Gerardo (links) en Joaquin (rechts) zijn terecht trots op de vele gezonde arnicaplanten. Ze hebben tenslotte veel tijd en aandacht aan hen besteed.

"De arnica is behoorlijk slecht in het vechten tegen andere planten," vertelt hij ons. "Als je niet regelmatig voor de zaailingen zorgt, dringen de andere planten naar binnen. We verdichten de aarde ook voortdurend, zodat de mollen geen gangen onder het veld kunnen graven. Het is veel werk - maar het is het waard".

De arnica-zaden worden verkregen uit de gedroogde Arnica-bloemen

Van pilotproject tot bron van grondstoffen

Na de oogst gaat het terug naar het bedrijfsterrein van Marcos: hier worden de arnicabloesems van de teelt en de wilde verzameling gedroogd. Ze zien eruit als paardebloemen.

Arnika montana als nachwachsender Rohstoff — Een baal met arnica-bloemen weegt 60 tot 70 kilo. Marcos (links), directeur van onze Galicische grondstoffenpartner, zijn vader Constantino (midden) en zijn collega Juan (rechts) inspecteren de bloemen. "We vertellen onze verzamelaars om niet te veel arnica-bloemen in een zak te stoppen en niet te vroeg. Als de arnica-bloemen te lang in de zak zitten, fermenteren ze en is de hele oogst verdwenen", legt Juan uit.

Het aandeel arnica-bloemen uit hun eigen teelt is nog steeds beheersbaar. "Maar ik ben er vast van overtuigd dat dit snel zal veranderen en dat we achtereenvolgens de wilde collectie kunnen vervangen door gecultiveerde arnica", bevestigt hij en voegt eraan toe: "Maar we zullen blijven samenwerken met werknemers zoals Pilar - zelfs als ze minder duurzaam zijn Laat de verzamelaars niet op het veld."

Het arnica-teeltproject in Galicië heeft hoge prioriteit voor ons - in termen van duurzaamheid en grondstofkwaliteit. We zullen daarom blijven werken aan het succes ervan.

Dr. Andrea Lutz-Röder
Project Manager en Head of Laboratory Services bij Kneipp®

Maar totdat de tijd komt en de meeste arnica-bloemen uit hun eigen wijngaarden komen, is er veel te doen. Er is nog steeds veel handmatig werk bij het project betrokken - van de extractie van de zaden tot het zaaien en groeien van de planten tot de oogst. "We hebben zeer goede vooruitgang geboekt met de eerste gewassen van de bloemen", bevestigt Marcos: "het enige dat we nu moeten doen is doorgaan, technisch ontwikkelen en het pilotproject uitbreiden".

"We zien het op dezelfde manier: samen met onze partners in Galicië blijven we werken aan het behoud van Arnica Montana Atlantica - het was tenslotte niet voor niets dat het tot de favoriete kruiden van Sebastian Kneipp behoorde".

Fotografie: Daniel Peter