Relaks i zdrowy sen

Czy przespałeś 33 lata swojego życia? W takim razie wszystkiego najlepszego z okazji 99. urodzin! Dobrze przeczytałeś: My, ludzie, spędzamy średnio jedną trzecią naszego życia śpiąc. Więcej śpimy w młodym wieku. Na przykład niemowlęta potrzebują zwykle od 16 do 19 godzin snu na dobę¹- nawet jeśli dla większości młodych rodziców jest to abstrakcja. Z kolei nastolatkowie śpią nawet przez dziesięć godzin. W wieku dojrzałym zapotrzebowanie na sen waha się między 7 a 9 godzin².

Benjamin Franklin, jeden z ojców założycieli USA, powiedział: "Wczesne kładzenie się spać i wczesne wstawanie czyni człowieka zdrowym, bogatym i mądrym". Choć nie przedstawił naukowych dowodów na swoją śmiałą tezę, jego rodacy zdają się do dzisiaj podążać za jego wskazówką. Badania przeprowadzone na całym świecie wykazały, że w porównaniu z innymi krajami mieszkańcy USA rzeczywiście wcześnie kładą się spać i równie wcześnie wstają (przed 23.00 i przed 7.00 rano). Hiszpanie są zupełnie inni: kładą się spać dopiero krótko przed godziną 24 w nocy i pozwalają sobie na późne wstawanie, około 7:45.

Mistrzami świata w spaniu są obywatele Holandii - średnio osiem godzin i dwanaście minut w ciągu nocy. Jednak nauka nadal nie wie, jakie są przyczyny różnych międzynarodowych wzorców snu. Możliwymi przyczynami mogą być różne pory dnia i nocy oraz ogólne zwyczaje kulturowe⁴.

Sen jest niezbędny dla praktycznie wszystkich istot żywych na naszej planecie, jest też źródłem wielu fascynujących historii. Jeden z nich pochodzi z królestwa kotów. Większość z nas zapewne wie, że milutkie tygrysy domowe często wylegują się na swojej leniwej skórze i zdecydowanie rzadko cierpią na zaburzenia snu. W rzeczywistości Mruczusie, Kiciusie i spółka spędzają niewiarygodne 16 godzin dziennie na głębokim śnie lub drzemce w stanie relaksu⁵.

Norwescy naukowcy dokonali jeszcze jednej ciekawej obserwacji podczas badań reniferów. Podczas ciemnej arktycznej zimy lub w fazie stałego światła dziennego o północy, zwierzęta wydają się chwilowo tracić swój naturalny rytm dnia i nocy. W rezultacie takie czynności, jak jedzenie i spanie, są losowo rozłożone w ciągu dnia⁶.

Jednak nie tylko w królestwie zwierząt, ale także wśród nas, ludzi, istnieje wiele ciekawych historii na temat "spania". Podobno Leonardo da Vinci (1452-1519) odpoczywał przez kwadrans co cztery godziny. Innym wybitnym przedstawicielem tak zwanego polifazowego wzorca snu, praktykowanego dziś na przykład przez wielu samotnych żeglarzy, był wynalazca żarówki Thomas Alva Edison (1847-1931), który podobno uważał nocny odpoczynek za stratę czasu pracy.

Natomiast japońska "sztuka" inemuri, która w przybliżeniu tłumaczy się jako "bycie obecnym i spanie", jest z pewnością godna naśladowania. Wielką zaletą tej szczególnej formy drzemki jest to, że nie zasypiasz na tyle, by nie spóźnić się na przykład na pociąg lub skoncentrować się na naprawdę istotnych treściach na wykładach. Pewnie dlatego inemuri jest tak naturalną częścią życia publicznego w Japonii, że nawet w parlamencie, czy na ważnych konferencjach ludzie przysypiają. Przełożeni często to wykorzystują i np. udają tzw. sen borsuka podczas prezentacji, aby pozbawić prezenterów tremy⁸. Poza nimi także inni uczestnicy będą zadowoleni z symulowanego snu, podczas którego na pewno nie ma chrapania.

A propos: czy słyszeliście kiedyś, jak nisko leci samolot odrzutowy? Wtedy będziesz wiedział mniej więcej, jak musiał brzmieć najgłośniejszy "koncert chrapania", jaki kiedykolwiek zmierzono. Do Księgi Rekordów Guinnessa trafiło aż 111 decybeli. Przeciętny chrapiący nos osiąga poziom zaledwie 21 decybeli, co odpowiada mniej więcej szelestowi liści⁹.