Onderwaterfoto: plastic afval dat in zee drijft

Nee tegen plastic in de zee!

We recyclen plastic uit de zee in onze verpakkingen

Zal er binnenkort meer plastic in de zee zijn dan vis? De experts van het Ellen MacArthur-rapport 'The new plastic economy' 1 gaan ervan uit dat dit scenario in 2050 werkelijkheid kan worden. Een vreselijk idee. Om deze ontwikkeling te voorkomen, moeten politici, handel en consumenten hand in hand werken: Elke stap telt. Het was deze gedachte die ons deed beslissen over ons Ocean-Waste project. Het zal niet alle problemen oplossen, maar het is een stap in de goede richting: Kneipp zegt nee tegen plastic in zee.

Plastic afval in het water

Wat kunnen wij doen?

We stellen onszelf deze vraag al heel lang. Want één ding was voor ons belangrijk: we wilden niet alleen een bijdrage leveren aan het vissen van het plastic afval uit de zee, we wilden er ook voor zorgen dat het daar niet meer terechtkwam. Het mariene plastic moet dus ook op een verstandige manier worden gerecycled - bij voorkeur in onze eigen verpakking. Waarom? Als we het plastic gebruiken voor onze eigen verpakkingen, betekent dit ook dat het zeekunststof in ons huishoudelijk afvalsysteem terechtkomt en daar gerecycled kan worden. Hoewel we weten dat ons eigen recyclingsysteem nog niet optimaal functioneert, komen de verpakkingen in ieder geval niet meer in zee terecht.

Met het Ocean-Waste project van onze verpakkingspartner Pack Tech is dit precies gerealiseerd: We werken samen met de lokale bevolking ter plaatse om het plastic uit het water te halen en te recyclen. We beperken ons niet alleen tot plastic dat in de open oceaan drijft - veel van het plastic afval verzamelt zich namelijk ook in baaien, zandbanken en riviermondingen. Al dit plastic afval wordt samengevat onder de term Ocean Waste, oftewel mariene plastic, en wordt gerecycled in ons project:

Begin volgend jaar wordt onze nieuwe productserie gelanceerd met zeekunststof in de verpakking. Of dit zou lukken was vanaf het begin nog niet helemaal duidelijk. We hadden zelf wat twijfels, dus we besloten om naar Indonesië te gaan en met eigen ogen te zien of het project zinvol was. Hier laten we zien wat we hebben meegemaakt.

Van plastic afval tot grondstof

Indonesië is een van de landen waar het afvalprobleem van onze samenleving bijzonder zichtbaar is. Iedereen die ooit op Bali is geweest kent waarschijnlijk de foto's van bezaaide stranden. Terwijl in toeristische gebieden in ieder geval een deel van het afval wordt opgeruimd, blijft het afval rond de hoofdstad Jakarta jarenlang in de zee liggen, drijvend tussen de vele mangroven en wateraders.

Zonder initiatieven zoals het Ocean-Waste-Project zijn er nauwelijks prikkels om het afval uit het water te halen. Er bestaat geen soortgelijk afvalsysteem als in de Europese landen. Vuilnis maakt dus gewoon deel uit van het dagelijks leven.

Met het Ocean-Waste project is een proces gecreëerd dat het mariene beeld uit het water haalt en tegelijkertijd de lokale bevolking ondersteunt. We hebben gekeken hoe het geheel werkt en hebben een van de meer dan honderd plasticverzamelaars rond Jakarta in zijn werk begeleid.

Zoals de meeste verzamelaars in het Ocean-Waste project verdient Hassan zijn geld als schelpenverzamelaar. Doordat hij nu ook plastic afval uit de zee verzameld, kan hij zijn inkomen bijna verdubbelen. Elk van de inzamelaars in het project ontvangt een basissalaris en daarnaast een maandelijks bedrag per kilo ingezameld plastic afval.

We ontmoeten Hassan in de sloppenwijken van Jakarta direct aan zee - de meeste schelpenverzamelaars hebben hier hun huis en hun boot.

Zeeplastic verzamelen met Hassan

Boot met ReSea-medewerkers op weg om plastic afval te verzamelen.

Een ReSea-medewerker staat in een berg plastic afval en houdt een volle zak met plastic afval omhoog.

ReSea-medewerkers sorteren marien plastic.

Als Hassan op weg is om schelpen te verzamelen, hoeft hij niet lang te zoeken naar het plastic. Bijna elke baai of zandbank is bezaaid met afval. Het is makkelijk om een paar kilo's op te halen.

Als de boot gevuld is met schelpen en plastic afval, gaan we naar huis. Hassans vrouw zet de volgende stap en sorteert het zeeplastic voor verdere verwerking.

Hoewel de hele familie ons in een goed humeur verwelkomt, zijn de omstandigheden voor ons Europeanen deprimerend. Het hele sociale leven, het werk, alles speelt zich af tussen het vuilnis. Het goede is dat we voor ons bezoek vreesden dat kinderarbeid hier een probleem zou kunnen worden. Maar, gedurende onze tijd in Indonesië konden we daar echter geen enkel bewijs van vinden.

Ocean Waste Recycling:

De weg naar de kunststofkorrel

Nadat al het plastic is gesorteerd, brengt Hassan de tassen naar een van de vier verzamelpunten in Jakarta. Van daaruit wordt zijn ingezamelde plastic afval en dat van de andere inzamelaars van Ocean-Waste in een vrachtwagen geladen en naar een fabriek aan de rand van Jakarta getransporteerd.

De eigenaar van de fabriek werkte ooit zelf als verzamelaar van zee plastic. Samen met zijn vrouw Lisa runt hij nu de kleine recyclingfabriek met 25 werknemers. Ons zeeafval wordt daar gereinigd, versnipperd en verwerkt tot kleine plastic korrels. Deze pellets zijn op hun beurt weer de grondstof voor onze verpakkingen.

De technische mogelijkheden voor verdere verwerking van de pellets in Indonesië zijn echter beperkt. De productie van onze verpakkingen vindt daarom plaats op een tussenstop in China. Van daaruit worden ze bij ons in Duitsland afgeleverd.

Waar komt het plastic afval in de zee eigenlijk vandaan?

Is het de schuld van de cruiseschepen? Toeristen die na het zonnebaden hun zonnebrandcrème op het strand laten liggen? Uitgevoerd afval, misschien van onze huizen? Waar komt het plastic in de zee vandaan? Om erachter te komen, gingen we op een kleine expeditie: Uit Jakarta, weg van ons Ocean-Waste project en in de alledaagse wereld van de Indonesische plattelandsbevolking.

We zien op onze weg door de dorpen o.a. spelende kinderen, eindeloze zwermen scooters en heel veel kleine winkeltjes met wegwerpverpakkingen van verschillende producten. Veel Indonesiërs ontvangen geen vast maandsalaris en plannen daarom hun goederenbehoefte weken of zelfs maanden van tevoren. Ze kopen wat voor hen betaalbaar is: hun behoeften voor de komende dagen. Het zijn dan ook deze kleine pakketjes die we zien in de rivieren en de zee.

Er zit geen kwade wil achter. Er is gewoon geen andere manier om afval te verwijderen. De rivieren worden zo een levensader en afvalsysteem in één.

Tijdens onze reis langs de Citarum beseffen we al snel hoe nauw het leven verbonden is met de rivier. Mensen verzamelen schelpen en vissen, ze wassen zichzelf en hun kleren - op slechts enkele centimeters afstand van hen plastic, voedselresten en allerlei soorten huishoudelijk afval drijven voorbij.

Het afval van de rivier komt uiteindelijk in de oceaan terecht. Of en hoeveel van het plastic afval in de oceaan bovendien afkomstig is van Europese bronnen, kunnen we lokaal niet achterhalen. Wat we zien is vooral verpakkingsafval van Indonesische producten. Dit blijkt ook uit een korte duik van onze collega Florian Richter, hoofd van de juridische afdeling. In zeer korte tijd verzamelde hij een zak vol met zeeplastic.

Onze collega Florian Richter na een duik met een volle zak plastic afval.

Dit vind je misschien ook interessant:

Gezicht in vogelvlucht op benen in een badkuip met blauwgroen water.

Inkopen en produceren: duurzaam gebruik van grondstoffen en hulpbronnen

onze werkwijze

Gecontroleerde wilde verzameling en duurzame teelt van arnica.

Hoe extraheren we onze arnica